28/07/2015
Hát giao duyên Người Thái Nghệ An
Hát giao duyên đối đáp người Thái Nghệ An là di sản văn hóa đặc thù của người Thái, Di sản quý báu này là kho tàng ngôn ngữ văn học chọn lọc để thể hiện tình cảm, tình yêu nam nữ, tâm lý xã hội của người Thái trong việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
Hát giao duyên đối đáp người Thái Nghệ An là di sản văn hóa đặc thù của người Thái, Di sản quý báu này là kho tàng ngôn ngữ văn học chọn lọc để thể hiện tình cảm, tình yêu nam nữ, tâm lý xã hội của người Thái trong việc xây dựng hạnh phúc gia đình.
Trong hát giao duyên còn thể hiện tính đặc thù của một dân tộc sống ở vùng cao ít tiếp xúc, tính cách thùy mị kín đáo, giàu tình cảm, khiêm tốn thể hiện tình tha thiết, chân thật với những ca từ mượt mà, đằm thắm với lối ví von, bóng bẩy từ xa đến gần, ám chỉ nỗi khát vọng của tình yêu nam nữ. Bên cạnh đó còn có những hình ảnh đối ngược, so sánh để khẳng định điều có thể và không thể trong tình yêu.
Trong hát giao duyên của người Thái còn thể hiện tình yêu nam, nữ, hạnh phúc gia đình luôn gắn liền với tục bản, luật mường, gia tục các dòng họ. Những câu đố đặt ra chuyện may rủi, số phận, những điều cản trở tình yêu và hạnh phúc gia đình. Những giả thuyết đặt ra để đối phương có giải pháp thuyết phục để tình yêu được sự vun đắp của gia đình, xã hội nhằm thỏa mãn tâm lý người nghe.
Hát giao duyên đối đáp là thể loại hát trong các lễ hội đình đám, trong các cuộc rượu cần đông người, đặc biệt trong các cuộc rượu cần đãi khách mà bên khách có cả con gái đến thăm bà con, các con trai làng đến hát. Cũng có trường hợp trong cuộc rượu mà hai nghệ nhân đều là nam hoặc nữ, một người đóng vai nam hoặc nữ cũng hát đối đáp mang tính phân thắng bại. Những vấn đề đặt ra và cách giải quyết đều liên quan tình yêu và gia đình, cách vượt qua sự cản trở, lòng thủy chung của tình yêu nên thu hút người nghe. Nghệ nhân hát phải có trình độ hiểu biết, ứng khẩu ngôn ngữ văn học, nghệ nhân thường là người biết chữ Thái đọc được các tập truyện nên hiện nay rất hiểm hoi./.
Sưu tầm và biên soạn: Lô Khánh Xuyên