Chiều ngày 3/7 tại huyện Quế Phong, UBND 2 huyện Quế Phong và Tương Dương đã có phiên làm việc giải quyết việc xâm canh, xâm cư tại bản Pà Khốm xã Tri Lễ và xã Nhôn Mai huyện Tương Dương. Dự có ông Lê Văn Lương – Bí thư Huyện uỷ; ông Đinh Hồng Vinh – Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, Ông Trương Minh Cương – Bí Thư Huyện uỷ; ông Dương Hoàng Vũ – Chủ tịch UBND huyện Quế Phong; cùng dự còn có đại diện các phòng ban nghành liên quan của hai huyện.

Ranh giới địa giới hành chính giữa hai xã: Nhôn Mai, huyện Tương Dương và xã Tri Lễ, huyện Quế Phong có chiều dài 4280m, có tổng 4 mốc đã cắm được thể hiện trên bản đồ địa giới hành chính. Về ranh giới hành chính chủ yếu đi theo dông từ đỉnh núi Đẻn Đỉn (được cắm mốc ranh giới ký hiệu VN-L) xuống đầu khe Huối Nộc (được cắm mốc ranh giới ký hiệu số 1) và đi theo khe Nộc đến mốc 2 (được cắm mốc ranh giới ký hiệu số 2) sau đó đi theo sườn dông đến mốc ba cạnh giáp xã Nhôn Mai-xã Tri Lễ - xã Hữu Khuông (được cắm mốc ranh giới ký hiệu NM-TL-HK). Theo báo số liệu của huyện Quế Phong:

Các hộ dân bản Pà Khốm, xã Tri Lễ, huyện Quế Phong đang canh tác sản xuất nông nghiệp (trồng lúa mước, trồng lúa nương, trồng sắn, ao cá và một số loại cây trồng khác) về phía Bắc trục đường Quốc lộ 16c thuộc địa giới hành chính xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương và năm trong quy hoạch đất rừng sản xuất của UBND xã Nhôn Mai quản lý, phần còn lại nằm trong đất rừng phòng - hộ do Ban quản lý Rừng phòng hộ huyện Tương Dương quản lý.

Tại thời điểm kiểm tra (ngày 13/10/2022) có 10 hộ xâm cư (đã xây dựng - nhà ở) bám hai bên trục đường Quốc lộ 16c (có 8 hộ bám phía Bắc đường Quốc lộ 16c và 02 hộ bám phía Nam đường Quốc lộ 16c) nằm trong địa giới hành chính xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đến tháng 01/2023 phát sinh thêm 1 hộ làm nhà ở tại khu vực này, đó là hô ông Thò Bá Chia. Sau khi phát hiện hộ ông Thò Bá Chia làm nhà trái phép trên đất thuộc địa bàn bản Thăm Thẩm, UBND xã đã phối hợp với BQL bản Pà Khốm tuyên truyền vận động không được dựng – tuy nhiên hộ dân này vẫn tiếp tục xây dựng trái phép.

Theo báo cáo của UBND xã Nhôn Mai huyện Tương Dương tính đến ngày 16/4/2024 phát sinh thêm: Về xâm canh: Có 5 vạt rẫy phát mới đã trồng sắn; khai hoang thêm ao cá, ruộng nước thuộc vào khoảnh 9, tiểu khu 507; Trong 4 hộ, được biết hộ ông Lỳ Bá Tểnh, phát rẫy xâm canh và lấn chiếm đất rừng, thuộc rừng sản xuất của bản Thăm Thẩm, xã Nhôn Mai:

Điểm 6 hộ gia đình Thò Chỏm Pó, xã viên bản Na Niếng, xã Tri Lễ, huyện Quế Phong hiện đang khoanh vùng chăn nuôi có 1 lán, nhà cấp 4, 2 gian, 1à ao cá diện tích 600 m². tại điểm có tọa độ: X=487004, Y=2169536, thuộc tiểu khu 507, khoảnh 11, tờ bản đồ số 03, thửa 88, 90, lô 1, 2, 7, thuộc đất sản xuất của hộ gia đình ông Moong Văn Sơn bản Thăm Thẩm, xã Nhôn Mai.

Về nhân dân bản Thăm Thẩm, xã Nhôn Mai: Có hộ gia đình ông Và Chơ Thái xã viên bản Thăm Thẩm, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương đã phát và mở rộng hàng rào ra ngoài phạm vi như đã thống nhất trong biên bản làm việc ngày 13/10/2022, với diện tích khoảng 200m².

Tính đến nay, có 24 hộ dân bản Pà Khốm, xã Trị Lễ, huyện Quế Phong đang xâm canh đất bản Thăm Thậm xã Nhôn Mai làm nương rẫy, ao cá, chăn nuôi thuộc khoảnh 3,5,6,9,11 của tiểu khu 507.

Mặc dù việc xâm canh, xâm cư xảy ra khá lâu, giải quyết nhiều lần nhưng vẫn không dứt điểm, thiếu sự thống nhất nên sự việc kéo dài. Người dân nhiều lần kiến nghị, tiềm ẩn phức tạp về an ninh trật tự. Đại diện các phòng ban liên quan 2 huyện đã thảo luận, tìm nhiều giải pháp nhằm thống nhất phương án hợp tình, hợp lý cho các hộ dân đã xâm canh, xâm cư tại xã Nhôn Mai.

Tại cuộc họp, huyện Quế Phong đã đưa ra nhiều phương án giải quyết. Việc những hộ dân này đã xâm canh xã Nhôn Mai trong thời gian dài. Theo Luật, các hộ này đều làm sai. Vì vậy, 2 bên thống nhất không để xảy ra tranh chấp trở thành điểm nóng. Huyện Quế Phong sẽ vận động người dân nhập khẩu vào xã Nhôn Mai và ở lại lâu dài sinh sống. Hai huyện cần phối hợp thực hiện rà soát, tuyên truyền vận động Nhân dân. Khâu nối các ngành Đồn biên phòng, kiểm lâm, công an, các ban nghành… nghiên cứu kỹ lưỡng để xử lý việc xâm canh tại xã Nhôn Mai; Bóc tách mốc thời gian trước và sau 13/10/2022. Trường hợp diện tích phát sinh sau 13/10/2022 Xâm canh đất rừng phòng hộ xã nhôn mai; xâm canh đất sản xuất và rừng sản xuất của người dân xã Nhôn Mai phải thu hồi xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với 11 hộ xâm cư có nhu cầu nhập cư sang Nhôn Mai cần xác minh chuyển đổi đất sản xuất cho các hộ có nhu cầu chuyển nhập cư sang Nhôn Mai. Đồng thời trả lại đất cho bản Pà Khốm.

Chính quyền địa phương 2 huyện cùng phối hợp tiếp tục tuyên truyền người dân không phát sinh vi phạm thêm về xâm canh xâm cư trong quá trình định cư trên địa phận Thăm Thẩm. Đối với các hộ xâm canh chưa có nhà định cư tại Thăm Thẩm buộc phải thu hồi và bàn giao lại đất cho chính quyền Tương Dương. Giao đồn biên phòng phối hợp với chính quyền 2 xã trong khâu giải quyết vụ việc tránh phát sinh xung đột, điểm nóng an ninh trật tự.

Giao chính quyền 2 huyện 2 xã nói trên kiểm tra thực tế, bóc tách xử lý từng trường hợp xâm canh, xâm cư  đồng thời ký biên bản thống nhất nội dung giải quyết tình trạng xâm canh, xâm cư tại xã Nhôn Mai./.