Cách trung tâm thành phố Vinh chừng 180 km, cách trung tâm huyện lỵ Quế Phong chưa đầy 10 phút đi ô tô, bản Cọ Muồng nằm cạnh Quốc lộ 16, là nơi sinh sống của đồng bào người Thái.

Bản Cọ Muồng là một phần của xã Châu Kim, được biết đến là mảnh đất phong cảnh hữu tình, non xanh nước biếc, hội tụ những giá trị văn hóa tâm linh và là địa bàn cư trú lâu đời của đồng bào dân tộc Thái với những nét văn hóa phong phú, đa dạng và độc đáo.

Đến với bản Cọ Muồng, du khách được khám phá kiến trúc nhà sàn của người dân tộc Thái được xây dựng ở lưng chừng núi, khí hậu mát mẻ, bốn mùa hoa trái; được đắm mình trong khung cảnh thiên nhiên thơ mộng trong lành, được thả hồn trên những cánh đồng lúa bậc thang, được ngắm nhìn dòng thác Tạt Ngược như một dải tóc thiếu nữ mềm mại giữa núi rừng hoang vu, kỳ vĩ…

Đặc biệt, du khách được thưởng thức những món ẩm thực của vùng miền, được giao lưu văn hóa văn nghệ dân gian, được cùng hoà mình trong điệu múa cồng chiêng, khắc luống, làn điệu lăm vông… trong một không gian lung linh huyền ảo nhưng rất thân thiện gần gũi.

Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, bản Cọ Muồng với diện tích rộng lớn, là vùng đất trù phú, xinh đẹp, linh thiêng này còn chứa đựng nhiều truyền thuyết lý thú về các địa danh như: Thác Tạt Ngược (nơi hai con rồng hóa đá khi đang bay ngược đỉnh núi về xứ Quang Phong để nghe các thiếu nữ hát ca); dòng Huồi Đọng (nơi hội tụ của những mạch ngầm từ dãy núi cao chưa bao giờ vơi cạn). Dấu tích về đền thờ những người khai làng lập bản cho đến nay vẫn còn, bà con dân bản hằng năm vẫn lễ lạt cầu an, cầu phúc, nhớ về cội nguồn thủa ban sơ.

Nhờ đó, du khách khi về với điểm du lịch cộng đồng Cọ Muồng sẽ được nghe già làng, trưởng bản kể về cội nguồn, dấu tích bên ánh lửa bập bùng, bên chóe rượu cần mê say, trong câu hát lăm, nhuôn ngọt ngào, lắng đọng, âu yếm… những câu chuyện về con người, phong tục tập quán, trang phục và truyền thống văn hóa đặc sắc riêng biệt của người Thái.

Để cảm nhận rõ hơn bản sắc văn hóa Thái độc đáo, du khách nghỉ lại ngay trong những ngôi nhà sàn của người dân có dịch vụ Homestay để trực tiếp trải nghiệm vào các hoạt động hằng ngày cùng người dân trong xóm, như: chế biến các món ăn truyền thống; chăm sóc gia súc, gia cầm; thêu, dệt thổ cẩm; giao lưu văn nghệ…

Dạo một vòng quanh bản trên những con đường đã được đổ bê tông thông thoáng. Những ngôi nhà sàn của người Thái nơi đây đa phần nằm tựa lưng vào vách núi, nhìn ra cánh đồng thoáng đãng, xa là những dãy núi xanh cao mờ dần trong sương mây… Trong mỗi ngôi nhà Homestay du khách được tận mắt ngắm nhìn các vật dụng phục vụ sản xuất, sinh hoạt… của đồng bào Thái.

Ông Lô Văn Xô cho biết thêm: Hiện trong bản đã có nhiều hộ nuôi được lợn đen bản địa, gà, cá, trồng được nhiều rau để phục vụ khách du lịch. Bản đang thành lập tổ ẩm thực và các CLB dân ca, dân vũ, khôi phục các nghề truyền thống: Mây tre đan, dệt thổ cẩm… để phục vụ khách mỗi khi đặt chân đến với bản Cọ Muồng. Những ngày vừa qua, đã có một số đoàn khách du lịch đến với “Homestay” bản Cọ Muồng để thưởng thức, đều hài lòng.

Chị Cao Thị Hà Lê – Trưởng phòng Văn hóa & Thông tin huyện Quế Phong cho biết: “Thực hiện Nghị quyết 07/2020/NQ-HĐND ngày 22/7/2020 của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An về việc hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, UBND huyện Quế Phong đã khảo sát và lựa chọn 3 hộ gia đình tại bản Cọ Muồng, xã Châu Kim để xây dựng mô hình du lịch cộng đồng. Sau 1 tháng triển khai xây dựng, đến nay mô hình đã hoàn thiện, mở cửa đón tiếp những đoàn khách đầu tiên; khi điều kiện thích hợp, huyện sẽ tổ chức khai trương.

Huyện biên giới Quế Phong được biết đến với vùng đất được thiên nhiên ưu đãi, ban tặng cho nhiều danh lam thắng cảnh như: Thác Xao Va, quần thể thác Bảy tầng, quần thể cây sa mu dầu, phay sừng… có hệ sinh thái khá phong phú, đa dạng về chủng loại động vật và thảm thực vật, trong đó có nhiều loại cây dược liệu quý: Trà hoa vàng, lan kim tuyến, sâm, đẳng sâm, nhân trần, mú từn, quế, sa nhân… có nhiều hang động đẹp rải khắp các xã trên địa bàn huyện.

Hơn nữa, Quế Phong còn có Đền Chín gian, một ngôi đền cổ kính, ẩn chứa những câu chuyện ly kỳ, hấp dẫn mang nhiều yếu tố tâm linh và giá trị văn hóa nhân văn trong việc hình thành các bản mường của cộng đồng người Thái miền Tây Bắc Nghệ An.

Với cách làm mới, đầu tư bài bản từ nơi ăn, ở, trang phục… mua sắm trang thiết bị phục vụ khách du lịch, hy vọng điểm du lịch cộng đồng bản Cọ Muồng sẽ là một mô hình phát triển du lịch trọng điểm của tỉnh, không chỉ tôn vinh các giá trị truyền thống của nhân dân các dân tộc mà còn tạo cơ hội việc làm và tăng thu nhập cho cộng đồng; trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo phục vụ du khách về với vùng đất Phủ Quỳ./.